شرایط ظهور از دیدگاه قرآن کریم
۱. شرایط مربوط به کارگزاران و کادر امام عصر (عج)
اشاره
قیام حضرت مهدی (عج) مانند همۀ قیامهای دیگر، نیازمند یاران زبده و کارآمدی است که خواستههای حضرت را تا ایجاد حکومت جهانی در ابعاد گوناگون انجام دهند؛بنابراین، همان گونه که پیش تر نیز گفتیم،تصور این که حضرت فقط با کرامت و امدادهای غیبی و بدون استفاده از شرایط انسانی،جهان را فتح میکند و حکومت دین و عدالت را در سراسر عالم میگستراند،خلاف عقل و آیات و روایات است.
مثال حضرت ولیّ عصر (عج)، مثال پیامبر عظیم الشأن (ص)است که برای پیش برد اهداف مقدسش از هردو نیروی عادی و غیبی کمک گرفتند؛ چنان که خداوند متعال دربارۀ وی فرمود:"هو الذی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِین” [۱] ؛ اوست که با امدادهای خویش و حمایت مؤمنان، تو را یاری کرده است.
بر طبق این آیه، نه تنها حمایت مردم، با اراده و خواست الهی کارساز است: «هُوَ الَّذِی أَیَّدَکَ… بِالْمُؤْمِنِینَ»، بلکه مردم، بازو و پشتیبان رهبرند؛ به همین جهت، در احادیث مربوط به وقایع ظهور، به حضور مؤمنان کارآمد، در کنار امدادهای الهی تصریح شده و آمده است: «سه لشکر برای یاری حضرت مهدی (عج) میآیند؛ لشکری از فرشتگان، لشکری از مؤمنان و ایجاد رعب و وحشت در دل دشمنان. » [۲]
گویا این سخن در امتداد این آموزۀ قرآنی است که امدادهای الهی، همه جانبه، ظاهری و غیبی است:"… فَإِنَّ اللَّهَ هُوَ مَوْلاهُ وَ جِبْرِیلُ وَ صالِحُ الْمُؤْمِنِینَ وَ الْمَلائِکَةُ بَعْدَ ذلِکَ ظَهِیرٌ"؛[۳] خداوند؛ اوست یاور او و هم چنین جبرئیل و مؤمنان صالح و علاوه بر آنان،همه فرشتگان حامی او هستند.
ذکر این نکته نیز لازم است که بدانیم منظور از کادر حضرت (عج) فقط تعداد ۳۱۳ نفر نیست،زیرا بر طبق روایات علاوه بر ۳۱۳ نفر،باید یاران دیگری نیز جمع شوند تا حضرت مهدی (عج) قیام کند.
ابوبصیر گوید:شخصی از اهالی کوفه از امام صادق(ع)پرسید:چند نفر به همراه قائم خروج میکنند؟ایشان فرمود:«وَ مَا یَخْرُجُ إِلَّا فِی أُولِی قُوَّةٍ وَ مَا تَکُونُ أُولُو الْقُوَّةِ أَقَلَّ مِنْ عَشَرَةِ آلَافٍ»؛ او به همراه اصحابی نیرومند خروج میکند و آنها کمتر از ده هزار تن نیستند.[۴]
ملاحظه میکنید،همۀ افرادی که یاران امام به شمار آمده اند،باید دارای توانایی و به تعبیر روایت «أُولِی قُوَّةٍ» باشند؛ البته آنهایی که تواناترند،پستهای مهم تری را کسب خواهند کرد؛ایشان کسانی هستند که به تعبیر قرآن کریم:
“یُحِبُّهُمْ وَ یُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ أَعِزَّةٍ عَلَی الْکافِرِینَ یُجاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ لا یَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ"؛ [۵] خداوند… آنان را دوست دارد و آنان نیز خدا را دوست دارند.آنان نسبت به مؤمنان، نرم و فروتن، و در برابر کافران، سرسخت و قاطعند. در راه خدا جهاد میکنند و از ملامت هیچ ملامت کننده ای نمی هراسند.
امام صادق (ع) نیز در تفسیر این آیۀ شریفه فرمود:
همانا یاران صاحب این امر، برای او نگه داری شده اند؛ اگر همه مردم نیز از بین بروند، خداوند یارانش را به او میرساند؛ آنان همان کسانی هستند که خداوند فرموده: «اگر اینان بدان کافر شوند، پس به تحقیق، ما گروهی را که بدان کافر نیستند بر آن موکل کرده ایم. » [۶] آنان همان کسانی هستند که خداوند درباره آنان فرموده است: «خداوند به زودی، گروهی را خواهد آورد که آنان را دوست میدارد و آنان نیز او را دوست میدارند؛ در برابر مؤمنان، فروتن، و در برابر کافران با عزت، درشت خو و سخت گیر هستند».
اصولاً باید دانست که کلید خوش بختی جامعه، بر سر کار بودن افراد لایق و رفتار عادلانۀ آن ها، و منشأ نابسامانی ها، ریاست نااهلان است؛ لذا رعایت اصل شایسته سالاری حتی در مورد زیردستان لازم بوده و خداوند، کسانی را که شایسته اند، سرپرستی میکند:"هُوَ یَتَوَلَّی الصّالِحینَ"[۷]
ه اید! چون با گروهی (از سپاه دشمن) رو به رو شدید، ثابت قدم باشید، نمونۀ کاملی هستند. البته چنین ایمان ثابتی، قطعاً به دلیل معرفت بالای آنها به حضرت حق و اعمال صالحی است که به تصریح روایات معصومان علیهم السلام، موجب تثبیت ایمان در قلب آنها شده است.
[۱]: انفال، آیه۶۲
[۲]: نعمانی، الغیبة، ص۱۹۸
[۳]: تحریم، آیه ۴
[۴]: شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ج ۲، ص۶۵۴
[۵]: مائده، آیه ۵۴
[۶]: انعام، آیه ۸۹
[۷]: اعراف، آیه ۱۹۶
استاد ملایی
